Dzisiaj mija smutna rocznica, sto lat od protestów głodowych, zakończonych krwawym rozprawieniem się policji z manifestującą ludnością, która na rawickim rynku domagała się pracy i chleba. Od kul śmierć na miejscu poniosły 3 osoby, w lazarecie w wyniku odniesionych ran zmarły dalsze cztery osoby, 17 było ciężko rannych i kilkudziesięciu lżej.
Dwadzieścia lat temu, w sobotę 18 sierpnia 2001 r., w przeddzień 80-tej rocznicy owych krwawych wydarzeń, w Ratuszu odbyła się uroczystość, w czasie której okolicznościowy referat wygłosił dr Stanisław Jędraś. Wydarzenia z 19 sierpnia 1921 r. ocenił tak: „Tragiczne wydarzenia na rawickim rynku w dniu 19 sierpnia 1921 r. to wstyd i hańba dla ówczesnej władzy. To zbrodnia, bo czyż było konieczne zabijanie i ranienie tylu zdesperowanych pogarszającą się sytuacją ludzi? Dlatego też władza ta zadbała o to, aby informacje o tym wydarzeniu nie rozeszły się daleko i ucichły jak najprędzej. W związku z tym nie ukazało się w okresie międzywojennym jakieś opracowanie na ten temat. Nie upamiętniono też na zewnątrz tego zdarzenia.”
Całe wystąpienie dra Stanisława Jędrasia można przeczytać klikając tu.
Dopiero 41 lat po krwawo zakończonych protestach, w dniu 30 kwietnia 1962 r. odsłonięto kamienną tablicę, wmontowaną w południową ścianę ratusza, ku czci zabitych 19 sierpnia 1921 r. robotników i chłopów z Rawicza oraz powiatu rawickiego, z podaniem nazwisk osób zabitych, ich wieku i miejscowości, z której pochodzili. Przed tą tablicą mieszkańcy Rawicza składali kwiaty w czasie pochodów 1 Maja.
W 1987 r. w miejsce kamiennej tablicy na południowej elewacji rawickiego Ratusza zamontowano nową pamiątkową tablicę odlaną z brązu, na której nazwiska ofiar uszeregowano alfabetycznie. Tablicę uroczyście odsłonięto 1 maja 1987 r.
Po latach Janusz Hamielec, miejscowy regionalista, ustalił, że w obu przypadkach, zarówno na tablicy kamiennej, jak i na tablicy z brązu, nazwisko Cyburski, powinno brzmieć Cybiński.
Dopiero w latach 70-tych na bezimiennej, zbiorowej mogile na cmentarzu parafialnym, ustawiona została skromna tablica z nazwiskami pochowanych siedmiu zastrzelonych na Rynku w 1921 r.
W roku 2006, na 85-lecie krwawych wydarzeń, z inicjatywy radnego Tomasza Organistki, tę tablicę na mogile wymieniono na nową.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|